Słowo wstępne
Bardzo ucieszyło mnie spotkanie z Fransem Van der Hoffem – jednym z założycieli Fairtrade – podczas Walnego Zgromadzenia organizacji w czerwcu 2016 roku. Frans doskonale wie, co jest naszym największym sukcesem:
Fairtrade otwiera nam oczy na to, w jaki sposób ułożony jest nasz świat. Czy nie ma innego, lepszego sposobu? Dlaczego życie jednych ludzi upływa w nędzy, gdy w tym samym czasie inni stają się coraz silniejsi i bogatsi? Fairtrade udowadnia, że inny świat jest możliwy.
Nasza nowa strategia na lata 2016-2020 – ‘Changing Trade, Changing Lives (pol. Inny handel, lepsze życie)’ – ma na celu wprowadzenie pozytywnych zmian na świecie poprzez wzmocnienie pozycji producentów rolnych i pracowników. Wyniki prowadzonych badań wskazują, że certyfikacja Fairtrade ma bezpośrednie przełożenie na wzrost dochodów, wzmocnienie pozycji pracowników, poprawę warunków mieszkaniowych i możliwość grupowych negocjacji cen i podwyżek. Jednakże droga do sprawiedliwego handlu i zrównoważonej przyszłości jest długa i kręta. Na podstawie badań wiemy również, że aby móc wyrwać się z biedy, producenci muszą znacznie zwiększyć ilość plonów i towarów sprzedawanych na zasadach Fairtrade. Zwiększenie sprzedaży w systemie Fairtrade stanowi bowiem najbardziej skuteczny sposób na poprawę sytuacji finansowej. Dzięki temu pracownicy najemni, rolnicy czy górnicy mogą otrzymywać za swą ciężką pracę wynagrodzenie umożliwiające godziwe życie.
Najnowsze zmiany w polityce cukrowej Unii Europejskiej stawiają producentów trzciny cukrowej Fairtrade przed nie lada wyzwaniem. Będziemy w dalszym ciągu protestować przeciwko wprowadzeniu polityki, która pozbawi jakiejkolwiek ochrony marginalizowanych producentów i pracowników plantacji. W Republice Dominikany, gdzie mieszkam i pracuję, przez cztery ostatnie lata prowadziliśmy kampanię na rzecz uregulowania sytuacji prawnej imigrantów zarobkowych przybywających z Haiti. Rok 2015 okazał się przełomowy. Dzięki naszej kampanii od sześćdziesięciu do osiemdziesięciu procent pracowników Fairtrade uzyskało dokumenty uprawniające ich do pracy i pobytu w Dominikanie.
Fairtrade nie odwraca wzroku od trudnych tematów. Nasz program walki ze zjawiskiem przymusowej pracy dzieci (ang. Youth Inclusive Community Based Monitoring and Remediation – YICBMR) działa już w jedenastu krajach. Ponadto podejmujemy nowe działania na polu walki z dyskryminacją kobiet, do czego zresztą zobowiązałam się osobiście.
Podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu w Paryżu ubiegłego roku zaprezentowany został standard klimatyczny Fairtrade, opracowany we współpracy z organizacją Gold Standard. Kolejnym krokiem milowym na drodze do bardziej sprawiedliwego handlu było wprowadzenie w marcu 2016 roku standardu dla przemysłu tekstylnego. Jest to pierwszy standard dla tej branży, w którym określono ramy czasowe stopniowego wzrostu zarobków do poziomu płacy gwarantującej godziwe życie.
Istotą Sprawiedliwego Handlu jest zasypywanie przepaści dzielącej bogatą Północ od globalnego Południa. Podczas naszej rozmowy Frans wypowiedział jeszcze jedno zdanie, które szczególnie utkwiło mi w pamięci:
Bardzo ważnym aspektem różnorodności jest prowadzenie otwartego dialogu, w którym społeczeństwa konsumentów i społeczeństwa producentów mogą uczyć się od siebie nawzajem.
Działając w tym duchu, w roku 2016 zakończyliśmy proces przekazywania odpowiedzialności za usługi świadczone na rzecz producentów w ręce organizacji producenckich. Jednocześnie obserwujemy dynamiczny rozwój rynku Fairtrade na Tajwanie i Filipinach, których mieszkańcy wykazują coraz większe zainteresowanie produktami wytwarzanymi w sposób etyczny i sprawiedliwy. Rośnie również liczba Miast Przyjaznych dla Sprawiedliwego Handlu; w bieżącym roku do tego grona dołączyło na przykład dziewięć miejscowości w Libanie.
Naszym celem jest stworzenie sprawiedliwych warunków handlowych dla producentów i pracowników w krajach rozwijających się; chcemy bardziej zrównoważonego świata dla wszystkich. Takie priorytety przyświecają naszej nowej strategii. Do roku 2020 chcemy dokonać wymiernych postępów na drodze do innego świata, w którym wszyscy producenci będą wieść zrównoważone życie w poczuciu pewności jutra, mogąc w pełni realizować swój potencjał i decydować o własnej przyszłości.
Marike de Peña
Prezes Fairtrade International